دکتر کاملیا فرمند

نگهداری نتایج درمان ارتودنسی یکی از سخت ترین جنبه های فرآیند درمان است.در مرحله نهایی درمان ارتودنسی که بعد از جدا کردن براکتها آغاز میشود هدف, به حداقل رساندن جا به جایی های ناخواسته در دندانها و حفظ موقعیت صحیح آنهاست.از این مرحله به عنوان فاز نگهداری نیز یاد میشود.در این دوره بیماران از یک یا چند ابزار نگهدارنده استفاده میکنند تا نتایج مطلوب به دست آمده طی پروسه درمانی خود را حفظ کنند.این نگهدارنده ها میتوانند ثابت یا متحرک باشند.دو نوع اصلی از نگهدارنده های متحرک عبارتند ازنگهدارنده های شفاف( Essix) وپلاک متحرک( Hawley) :

۱) پلاک متحرک
این نوع نگهدارنده می تواند علاوه بر حفظ موقعیت دندانها،برای تصحیح جابجایی های دندانی رخ داده نیز به کار رود.در گذشته این نوع نگهدارنده، شایع ترین نگهدارنده مورد استفاده برای فک بالا بود.البته هنوز نیزکاربرد خاص خود را برای برخی از شرایط حفظ کرده است.

نوع خاصی ازاین نگهدارنده برای حفظ فضای ایجاد شده،و به همراه پونتیک(دندان مصنوعی) به کار می رود. انوای جدیدی از این نوع نگهدارنده،به منظور زیبایی بیشتر،با کمان خارجی شفاف نیز ساخته می شود

۲)نگهدارنده های شفاف که از جنس پلاستیک بوده و سطح دندانها را میپوشانند .امروزه این نوع نگهدارنده،شایع ترین نگهدارنده مورد استفاده برای فک بالا می باشد.حتی در برخی مطالعات،هیچ نوع تفاوتی بین این نوع نگهدارنده و نگهدارنده های ثابت ،دیده نشده است.

ازاین نوع نگهدارنده.می توان در تمام شرایط ، به جز غذا خوردن و مسواک زدن ، استفاده کرد.پس از مدتی استفاده از آن، ممکن است آثار ساییدگی به همراه سوراخهایی ریز در آن مشاهده شود که امری طبیعی است و در کارکرد کلی آن اختلالی ایجاد نمیکند.
انواع تغییر یافته ای از این نوع نگهدارنده نیز می تواند به کار رود مانند شکل زیر که در آن پونتیک(دندان مصنوعی) در داخل نگهدارنده شفاف برای حفظ فضای بی دندانی بکار رفته است.

۳)نگهدارنده دیگری که مورد استفاده قرار میگیرد،نگهدارنده ثابت می باشد که در سطح زبانی (پشتی) دندان قرار میگیرد و قابل رویت نیست.

این نگهدارنده در صورت رعایت بهداشت میتواند برای چندین سال مورد استفاده قرار گیرد.بر خلاف فک بالا، استفاده از هیچ نگهدارنده متحرکی در فک پایین توصیه نمی شود چرا که میزان تاثیر نگهدارنده های ثابت از انواع متحرک بیشتر بوده و به هم ریختگی مجدد دندانهای قدامی فک پایین نیز بیشترین مورد گزارش شده از برگشت درمان،در بین بیماران است.